جریان آنلاین| طبق گزارش‌های ثبت‌شده در گفت‌وگوی میدانی با مشتریان چند نانوایی در مناطق مرکزی و جنوبی شهر تهران، یکی از شگردهای رایج این روزها ثبت دو عدد نان در کارت‌خوان نانینو به‌جای یک عدد است و پول دو برابر مصوب از مشتری می‌گیرد، در ظاهر تراکنش عادی است، اما درواقع علاوه بر پول اضافه مشتری بخشی از یارانه دولتی هم به جیب نانوا می‌رود.
تخلف دیگر مربوط به استفاده از کارت‌خوان‌های یدک است. بسیاری از مشتریان می‌گویند هنگام خرید با این جمله روبه‌رو می‌شوند: «کارتتو بده از این دستگاه رد کنم، نانینو مشکل دارد.» درحالی‌که دستگاه اصلی روی پیشخوان قرار دارد، پرداخت‌ها با کارت‌خوان دوم انجام می‌شود؛ دستگاهی که به هیچ سامانه نظارتی متصل نیست و امکان ردیابی میزان فروش و یارانه دریافتی را ناممکن می‌کند.
نظم نانوایی‌ها با نان‌های کنجدی به هم ریخت
همچنین در گزارش فارس آمده است که موضوع نان‌های کنجدی هم به معضل تازه‌ای تبدیل شده است. مشاهدات نشان می‌دهد برخی نانوایی‌ها با پاشیدن مقدار اندکی کنجد، همان نان ساده را تا سه برابر نرخ مصوب می‌فروشند. یکی از مشتریان در صف نانوایی خیابان پیروزی تهران گفت: «اگر نان کنجدی بخری، زودتر نوبتت می‌رسد، اما اگر نان ساده بخواهی باید مدت‌ها در صف بمانی.» این شیوه، علاوه بر گران‌فروشی، نظم صفوف نانوایی‌ها را به‌هم زده و عملاً تبعیض میان مشتریان ایجاد کرده است.
کم‌فروشی نیز ادامه دارد. بررسی وزن چند نمونه نان خریداری‌شده از نانوایی‌های مختلف نشان می‌دهد وزن چانه نان اغلب کمتر از مقدار استاندارد است. در یکی از موارد، نانی که باید حدود ۳۰۰ گرم وزن داشته باشد، تنها ۲۲۰ گرم وزن داشت. مشتریان معتقدند باوجود افزایش قیمت رسمی، کیفیت و کمیت نان کاهش یافته و مجبورند برای تأمین نیاز روزانه خانواده، نان بیشتری خریداری کنند.
نظام ناکارآمد یارانه نان را زیر سؤال برد
بااین‌حال، آنچه بیش از همه نگرانی‌ها را افزایش داده، نبود نظارت مؤثر است. در گفت‌وگو با چند شهروند، تقریباً همه یک نکته مشترک را تکرار می‌کنند: «هیچ‌کس پاسخگو نیست.» مردم می‌گویند بارها تخلفات را به اتحادیه یا شماره‌های اعلام‌شده گزارش کرده‌اند اما برخورد جدی مشاهده نکرده‌اند.
کارشناسان حوزه بازار نان هشدار می‌دهند که تداوم این روند، هم نظام یارانه‌ای را ناکارآمد می‌کند و هم اعتماد عمومی را از بین می‌برد. نان که باید امن‌ترین و پایدارترین کالای سفره ایرانی باشد، امروز به موضوعی پرتنش و پرحاشیه تبدیل شده است.
افزایش قیمت نان قرار بود به ساماندهی بازار و کاهش تخلفات منجر شود، اما در عمل نتیجه معکوس داده است. حالا پرسش جدی این است: چه زمانی دستگاه‌های نظارتی از انفعال خارج می‌شوند و چه نهادی پاسخگوی حقوق پایمال‌شده مصرف‌کنندگان خواهد بود؟ تا زمانی که پاسخی روشن داده نشود، تخلفات ادامه خواهد داشت و گرانی نان تنها بار مضاعفی بر دوش مردم خواهد بود.
کم‌فروشی نیز همچنان ادامه دارد. بررسی وزن چند نمونه نان خریداری‌شده از نانوایی‌های مختلف نشان می‌دهد وزن چانه نان اغلب کمتر از مقدار استاندارد است. در یکی از موارد، نانی که باید حدود ۳۰۰ گرم وزن داشته باشد، تنها ۲۲۰ گرم وزن داشت. مشتریان معتقدند باوجود افزایش قیمت رسمی، کیفیت و کمیت نان کاهش یافته و مجبورند برای تأمین نیاز روزانه خانواده، نان بیشتری خریداری کنند.
