اخیرا وزیر اقتصاد از ایده تک نرخی شدن ارز سخن گفتند. تک نرخی کردن خوب است ولی باید دید که با شرایط اقتصاد ایران سازگار است؟ پاسخ خیر است. ...
اخیرا وزیر اقتصاد از ایده تک نرخی شدن ارز سخن گفتند. تک نرخی کردن خوب است ولی باید دید که با شرایط اقتصاد ایران سازگار است؟ پاسخ خیر است.
با توجه به محدودیت‌های درآمدهای ارزی و وجود حجم بالای تقاضاهای ارزی عملاً مجبوریم که چند نرخ داشته باشیم تا بدین وسیله بتوانیم مصارف ارز محدود در اختیار را کنترل کنیم. در شرایط کمبود منابع ارزی، چاره‌ای جز سهمیه بندی و اولویت بندی در مصارف ارزی نداریم، برخی اقلام مانند کالاهای اساسی و نهاده تولید را هم نمی‌توانیم با قیمت ارز آزاد گران تامین کنیم!
حساب جاری شوک‌پذیر، حساب سرمایه رسمی بسته(نیمه باز به صورت غیررسمی)، سهم بالای تجارت غیررسمی از کسری تراز پرداخت‌ها و نیز کشش کم واردات نسبت به نرخ» ما را دچار ناپایداری مزمن تراز پرداخت‌ها کرده است. تحریم حوزه پولی مالی هم مشکلات ارزی را تشدید کرده است. در این میان وجود تقاضای غیررسمی برای قاچاق و خروج سرمایه عملا دو نرخ رسمی و غیررسمی را در نظام ارزی ایجاد می‌کند. و این دو نرخ به واسطه توان متقاضیان غیررسمی واگرا است به‌گونه‌ای که نرخ غیررسمی روندی فزاینده دارد و نرخ ارز رسمی را در صورت تلاش برای تک نرخی کردن به دنبال خودش می‌کشد.
تجربه قبلی هم نشان می‌دهد که هر بار اقدام به تک نرخی کردن ارز کردیم،در نهایت مجبور به پذیرش یک نظام چند نرخی با نرخ‌های بالاتر شدیم. وقتی یک نرخی شناور رسمی اعلام کردیم، متقاضیان قاچاق نرخ بالاتری پیشنهاد می‌کنند تا بتوانند ارز مورد نیاز خودشان را تامین کنند؛ به همین خاطر نرخ ارز دومی متولد می‌شود و به تدریج از نرخ اول فاصله می‌گیرد.
در شرایط کنونی آزمون دوباره تک نرخی کردن ارز، تکرار اشتباهات سیاستی قبلی با عواقب وخیمتر است. اگر بخواهیم به سمت تک نرخی برویم باید اقدام جدی برای کنترل تقاضای قاچاق ارز و خروج سرمایه داشته باشیم، مدیریت تقاضای ارز داشته باشیم، ثبات عرضه ارز را با اجرای اقداماتی همچون سیاست پیمان سپاری ارزی ایجاد کنیم، شفافیت را در بازار ارز حاکم کنیم و سپس به سمت تک نرخی شدن ارز برویم.
محمدجواد توکلی
لینک کوتاه:
https://jarianonline.ir/s/N8F
چاپ خبر
