جریان آنلاین (/)| خبرگزاری رسمی دولت در بخشی از یک گزارش خود نوشت: رئیس‌جمهور و هیئت همراه وی در حالی هفته جاری راهی نیویورک خواهند شد که عصر جمعه ۲۸ شهریور شورای امنیت، پیش‌نویس قطعنامه کره جنوبی به‌عنوان رئیس دوره‌ای این شورا را درباره «تداوم لغو تحریم‌ها علیه ایران» برای جلوگیری از اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران تصویب نکرد و به‌این‌ترتیب و در صورت عدم وقوع اتفاق و تصمیمی تازه، تحریم‌ها و قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران بازخواهد گشت. شرایطی بغرنج که حضور هیئت ایرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد را مهم‌تر از هر زمان دیگری نشان می‌دهد.
این خبرگزاری دولت در ادامه افزوده است: ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل متحد هفته آینده با دستور کار و هدف مشخص در مجمع عمومی این سازمان گرد هم خواهند آمد و قاعدتاً و قطعاً دستور کار ویژه جمهوری اسلامی ایران هم حفظ منافع ملی بر مبنای واقعیات موجود خواهد بود. پیش از ارزیابی این دستور کارها باید تصویری ازآنچه در حال حاضر تهران با آن درگیر است ترسیم شود. در حال حاضر ایران با چالش؛ بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، تهدیدات رژیم اسرائیل و تنش‌های منطقه‌ای درنتیجه جنگ‌طلبی‌های رژیم اسرائیل روبروست.
به نوشته ایرنا در حال حاضر سه کشور اروپایی حاضر در برجام، با سوءاستفاده از ابزار حل اختلاف در برجام، موسوم به اسنپ بک (مکانیسم ماشه) قطعنامه‌های شورای امنیت که پس از توافق برجام ملغی شده بود بازگردانده و تحریم‌ها علیه ایران را تشدید خواهند کرد. از سوی دیگر بی‌کیفرمانی اقدامات رژیم اسرائیل در منطقه، ماجراجویی‌های بیشتر تل‌آویو را در پی داشته و این می‌تواند به‌عنوان یکی از دغدغه‌های ایران تلقی شود، موضوعی که به نظر می‌رسد پس از حمله اسرائیل به قطر، نه‌فقط برای تهران که برای پایتخت‌های کشورهای منطقه هم به دغدغه اصلی تبدیل شده است. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد پزشکیان و تیم همراه او با یک هدف مشخص که متأثر از شرایط جهانی، منطقه‌ای و داخلی است در این نشست شرکت خواهند کرد؛ تغییر در سکون دیپلماتیک و بهره‌گیری ازآنچه از دیپلماسی باقی مانده است.
هم‌زمان با پایان جنگ تحمیلی رژیم اسرائیل و آمریکا علیه ایران، سکونی دیپلماتیک در روند روابط میان ایران و غرب به وجود آمد. سکونی که واقعیات آن را به نفع ایران نشان نمی‌دهد به تعبیر رهبر معظم انقلاب «یکی از ضررها و خطرهای کشور همین حالت «نه جنگ و نه صلح» است که خب خوب نیست، فضای خوبی نیست». برای شکستن این فضا، ایران بیش و پیش از میدان‌خوانی‌های شعاری نیازمند نگاه دقیق، واقع‌بینی و آینده‌نگرانه به موضوع است. پاسخ کوتاه‌مدت، میان و بلندمدت به هریک از پرسش‌های زیر در واکنش به رفتار اروپا و بازگشت تحریم‌ها می‌تواند مختصات نحوه برخورد با این اقدام را مشخص کند.
الف) پایان همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چیز جز خروج از NPT معنا نمی‌دهد و خروج از این پیمان به‌عنوان تعهد قانونی ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، شاید در کوتاه‌مدت پاسخی به اقدام اروپا باشد؛ اما پرسش اصلی برای طرفداران خروج این است که «بعد چه خواهند کرد»، پلن بی یا پساخروج از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای چیست؟ خروج از این معاهده حتی در میان‌مدت هم نمی‌تواند تأمین‌کننده منافع ایران باشد ازآن‌رو که تهران تصمیمی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد و با این خروج تبعات و تحریم‌ها و فشارها و حتی خطر حمله نظامی را به جان می‌خرد فقط برای اقدامی واکنشی که تأثیر چندانی بر منافع طرف‌های غربی هم نخواهد داشت.
ب) تداوم بن‌بست دیپلماتیک و بستن تمام درهای گفت‌وگو، چیزی جز انزوای ایران را در پی نخواهد داشت و این نسخه قهر با جهان پر از ظلم و بی‌انصافی، چیزی از آن ظلم را نخواهد کاست، بلکه فشار غیرقانونی بیشتری بر مردم ایران وارد خواهد کرد. این نسخه حتی برای کوتاه‌مدت هم نمی‌تواند به نفع کشور و مردم تعریف شود.
پ) تلاش برای حفظ دیپلماسی کم‌رمق باقی مانده در نیویورک و تمرکز بر آنچه این روزها از آن به‌عنوان طرح ارائه‌شده از سوی ایران به آمریکا نام‌برده می‌شود. چنین ابتکاری حتی اگر تاکنون وجود نداشته ازاین‌پس باید روی میز دیپلمات‌های ایران قرار گیرد. موضوعی که کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه هم به آن اشاره و تصریح کرده است که تعامل و دیپلماسی هیچ‌وقت بسته نیست و ظرف چند روز آینده بازهم ادامه پیدا خواهد کرد.
واقعیت آن است که منطق قوی جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با آمریکا و تروئیکای اروپا، برگ برنده تهران در هرگونه مذاکره خواهد بود. ایران همچنان به دیپلماسی منطقی و منطبق با واقعیات و دور از هرگونه زیاده‌خواهی و زورگویی اعتقاد دارد و در تازه‌ترین نشانه این اعتقاد در قاهره مصر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تفاهم ازسرگیری همکاری را امضا کرد. مجمع عمومی سازمان ملل، تریبون مناسبی برای تأکید بر این مهم خواهد بود که اعتقاد تهران به مسیر صلح‌آمیز حل‌وفصل چالش‌ها، جزئی از سیاست خارجی کشور است. این تأکید نه به معنای ضعف ایران در برابر غرب که در راستای ترجیح صلح در عین بهره‌مندی از توان جنگیدن است. توانی که تهران آن را در ۱۲ روز دفاع از تمامیت ارضی خود به‌خوبی نشان داد.
گفت‌وگوهای صریح و مستقیم با طرف‌های اروپایی گرچه ممکن است به دلیل رویکرد اخیر آن‌ها در فعال‌سازی مکانیسم بازگشت تحریم‌ها، نتیجه کوتاه‌مدتی نداشته باشد اما می‌تواند میزان جدیت آن‌ها در ارتباط با ایران نشان دهد. تأکید بر تعهد به NPT و شفافیت در برنامه هسته‌ای از سوی ایران و تدوین و ارائه چارچوب مشخص برای کاستن از تنش‌ها از سوی اروپا می‌تواند پلن قابل قبولی در نیویورک و آغاز پایان تهدیدات بازگشت تحریم‌ها یا دستکم تعلیق آن باشد.
به‌ویژه آنکه سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه بامداد جمعه ۲۸ شهریور از ارائه چارچوب معقولی به اروپا سخن گفته است، چارچوبی که از دیدگاه امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم معقول بوده؛ اما به دلیل کاملاً نامعقولی مورد تأیید قرار نگرفته است. این چارچوب معقول اگر از سوی اروپا فارغ از فشارهای سیاسی آمریکا و رژیم اسرائیل ارزیابی شود می‌تواند نتیجه متفاوت‌تری به بار آورد. این موضوع می‌تواند محور گفت‌وگوهای وزیر امور خارجه در دیدار با همتایان اروپایی باشد که امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده ایران در سازمان ملل از برگزاری آن‌ها خبر داده است.
ایران در حسن‌نیتی کامل دو شرط از سه شرط اروپا را نه به دلیل ارائه آن‌ها از سوی تروئیکا که به دلیل تعهد به قانون همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پذیرفته و در حال طراحی سازوکار اجرایی آن است. مذاکره مستقیم با آمریکا اما به‌عنوان شرط سوم در شرایطی که ۳ ماه پیش همین روند موردحمله قرار گرفت، چندان منطقی نیست و تنها عنصر منطقه در این معادله، مشاهده حداقلی از حسن‌نیت و احترام در طرف آمریکایی است. این نشانه می‌تواند در هشتادمین نشست مجمع عمومی دیده و انگیزه‌ای برای بن‌بست شکنی باشد. چنین شرایطی با توجه به مجموع رفتارهای اروپا و آمریکا گرچه با احتمال کمی امکان‌پذیر بوده اما در حال حاضر تنها شکننده بن‌بست و سکون در روابط است.
جریان/ جریان آنلاین (/)